Müzik ve ritim yazımızla sizlerleyiz. Bu durum aslında bizlere müziğin tarihi açısından da çok çeşitli bilgiler vermektedir. Çünkü eğer Neanderthaller gerçekten müziksever insanlarsa bu durum atalarımızın da müziksever olduğu anlamına gelir. Bu da müzik dediğimiz şeyin kökenlerini yarım milyon yıl geriye götürür. Ne var ki bunu destekleyecek fiziksel kanıtımız yoktır.
Bu durumda aslında şaşırtıcı değildir. Çünkü ilk müzikler büyük olasılıkla şarkı şeklinde söylenmiş olmalıdır. Müzik olarak algıladığımız olgunun kökenlerini keşfetmek için hayvanlar kullanılabilir. Aslında hayvanların çok da yaralı oldukları söylenemez. Çünkü birçoğu bizim bugün müzik dediğimiz seslere tepki vermez. Ama yine de bunlara tepki veren az sayıda hayvan da bulunmaktadır.
Müziğin Önemi Kuş Şakımaları
Hayvanlar aleminde birkaç hayvana müzik kulağı olduğunu söylemiştik. Birçok kuş karmaşık ezgileri tekrarlayabilir ve yenilerini öğrenebilir. Cava Serçeleri farklı müzik tarzlarını ayırt edebilirler. Bu serçeler sessizliği değil de Bach’ın ezgilerini dinlemeyi tercih ederler. Fakat bu kuşların tam bir müzik sever olduklarını göstermez.
Kuş şakımasının çok net bir işlemi vardır. Genellikle erkeklere mahsustur. Amacı da dişiye kur yapmak ve bölgesini korumaktır. Oysa biz çok farklı nedenlerle müzik yapar ve dinleriz. Cinsellik, dostluk kurma ve bölgeyi koruma da bu nedenler arasında yer alabilir. Ancak ruh halimizi düzeltmek veya değiştirmek, tanrılara ibadet ve kendinizi motive etmek de diğer sebeplerdir.
Bütün bunlardan bağımsız, konsantre olmamıza yardımcı olmak ya da sadece zevk için müzik dinleyebiliriz. Ancak müziğin evrensel bir geçmişi vardır. Bu geçmiş neredeyse tüm canlılarda bulunur. Tüm canlılar bu olguya tepki verir. Bu geçmiş ritimdir.
Müziğin Evrensel Etkisi: Ritim!
Yabani şempanzeler ağaçların toprak dışında kalan köklerini ritim yapmak için kullanırlar. Bu kısımların tınlayan yerlere parmaklarını ile vurarak tempo tutarlar. Bu durum müziğin başlangıcına dair önemli sonuçlar verebilir. Jacksonville Hayvanat Bahçesi’ndeki bonobolar araştırmacıların hediye ettiği bateriyi çalmayı çabucak öğrenmişlerdir.
Bu hayvanların çoğunun sosyal türler olması bazıları için bir işarettir. Ritim duygusu ile sosyal davranış arasında bir bağlantı olabilir. Ritim bir tür sosyal tutkal etkisi gösterir. Bonobolar ve şempanzeler her bireyin diğerlerini davranışlarını değerlendirip tepki vermesini gerektiren büyük gruplarda yaşarlar. Gruptaki hareketlerin zamanlamasını tahmin edip eylemleri diğer üyelerle senkronize etmek gerekir. Bu durumda ritim duygusu ile ilişkili sinirsel devreleri güçlendiriyor olabilir.